Travel Spices

Een proza kookboek

Koken met een verhaal

In Travel Spices neemt Iwan Dam – acteur, theatermaker én wereldreiziger – je mee op een geurige reis vol smaken, verhalen en verwondering. Van de straten van Thailand tot de bergen van Nepal. Verhalen en recepten uit Mexico, India en Indonesië, tot avonturen en smaken uit landen als Australië, Duitsland en Nieuw-Zeeland.

Elk gerecht in dit boek is geboren uit een ontmoeting, een mislukking, een herinnering of een liefde – uit het leven zelf.

Iwan maakt theatervoorstellingen waarin hij live op het toneel kookt. In dit boek doet hij iets soortgelijks: hij voert je mee in scènes uit zijn leven, vertelt verhalen vol smaak en laat ze naadloos overgaan in recepten. Geen ingewikkelde technieken of culinaire hoogstandjes – gewoon koken met gevoel, lef en een snufje avontuur.

Een unieke mix van proza en recepten.

Gastenboek

[contact-form-7 id="a8c03c4" title="Contactformulier 1"]

Waarom is dit boek bijzonder?

Een kookboek vol verhalen

Travel Spices is geen standaard kookboek. Het is een bundel van smaken, herinneringen en theatrale scènes, geschreven in proza. Elk gerecht is een verhaal. Je leest, ruikt en proeft alles tegelijk.

Theater op papier

Dit boek is het verlengde van mijn kookvoorstellingen — van Cooking for lover tot Travel Spices-de voorstelling De recepten zijn eetbaar én speelbaar. Je kunt ze koken, maar ook opvoeren. Het is een uitnodiging om theater in je keuken te brengen.

Voor fijnproevers en dromers

Of je nu houdt van koken, verhalen, of gewoon van iets bijzonders: Travel Spices is voor iedereen die met smaak wil reizen. Het boek is binnenkort verkrijgbaar. Laat je naam en e-mailadres achter, dan houd ik je op de hoogte van de eerste druk.

Wie is Iwan Dam?

Ik maak voorstellingen waarin koken en theater samenkomen. Mijn werk is een zintuiglijke ervaring: je kijkt, luistert, ruikt én proeft. Travel Spices, mijn nieuwste project, is een proza-kookboek en een vervolg op eerdere kookshows zoals Cooking for Love, Over de Kook, Umami, Masterchef en De Mega-Leuke Kookshow voor kinderen.

De afgelopen jaren speelde ik ook de straattheatervoorstelling Burning Raspberries, waarin koken, zingen en acteren versmelten tot een vurige performance. Het uitgangspunt van al mijn kookshows is simpel: het moet eetbaar zijn.

Naast mijn eigen werk speelde ik hoofdrollen in voorstellingen zoals Buurman en Buurman, en volgde ik masterclasses in Nederland, Engeland en Oostenrijk. Na mijn studie aan de Academie voor Kleinkunst in Amsterdam breidde mijn werkveld zich uit van muziektheater tot jeugdtheater, improvisatiecabaret en straattheater.

Naast Burning Raspberries bied ik ook andere voorstellingen aan, waaronder B EAT, Teestig en Soepsteen. Elk project is een uitnodiging om theater op een nieuwe manier te beleven — met smaak, humor en verwondering.

Twee Verhalen

Kruiden ketchup

Westerpark, Amsterdam, Nederland.

Van een afstand lijkt het park op een romantisch beeld uit een western. Overal kampementen met hier en daar naar boven dwarrelende rook.
Het is warm. Veel mensen zoeken verkoeling in het park, en net als ik hebben velen een barbecue van huis meegesleept. Dit is het Nederland waar ik van houd: hutje mutje op elkaar, maar zonder problemen. Iedereen is anders, maar houdt toch stilzwijgend rekening met elkaar.

Kinderen spetteren elke voorbijganger nat zonder dat iemand echt boos wordt. Een islamitische familie houdt een uitbundige picknick waardoor ze eigenlijk te veel ruimte opeisen. De geur van wiet dwarrelt langs studenten, ‘rosémoeders’ en de daklozen die relaxed bij iedereen om geld vragen. Gespierde mannen proberen het record frisbee werpen te verbeteren. En ik zit op een iets te klein kleedje in afwachting te turen naar mijn vrienden.

Voor me ligt mijn nieuwste aanwinst: zelfgemaakte ketchup. Thuis heb ik Spaanse peper schoongemaakt, de zaadlijsten verwijderd en tomaten in vieren gesneden.
In een pan liet ik bruine suiker karamelliseren, waarna ik gember, sjalotten en knoflook toevoegde. Daar liet ik vervolgens de tomaten en pepers in meebakken. Dit mengsel bluste ik af met wijnazijn, waarna ik er citroenschil, laurierblad, pimentkorrels, steranijs, kaneelstok, venkelzaad en 2 eetlepels tomatenpuree bij deed. Het mengsel heb ik op smaak gebracht met zout en peper. Terwijl ik regelmatig roerde heeft het 20 minuten op een zacht vuur heeft staan pruttelen.

Een hondje aan een lijn komt nieuwsgierig iets te dicht bij het flesje waar het nu in zit. Het baasje merkt het niet eens op en praat rusteloos door zijn telefoon. Vervolgens flirt de hond met elke voorbijganger, maar kiest dan toch voor al het lekkers dat vrienden van zijn baasje hebben meegenomen. Een jongetje krijgt een Bifi-worstje van zijn moeder. Ze lijkt niet te weten dat er nog een stukje plastic omheen zit.

Ik worstel nog met het aansteken van mijn barbecue. De laatste twee spiritusblokjes hebben maar één briket aan het gloeien gekregen. Ik blaas om de hitte over te laten slaan op de rest. Een 30 jarig stelletje vrijt alsof niemand hen ziet. Een man slaapt naast zijn fiets op een handdoek.

Het tomatenmengsel heeft een nacht in de koelkast gestaan. Vanmorgen heb ik de kaneelstok eruit gehaald, daarna het mengsel in een blender gemixt en aangevuld met olijfolie. Het moeilijkste was nog om het netjes in een flesje te krijgen. Mijn keuken lijkt door de rode spetters op de muur nog steeds op een crime scene .

Een meisje naast me loodst hoorbaar haar vrienden de verkeerde kant op. Mijn vrienden begrepen mijn WhatsApp-bericht wel. Met tassen vol komen ze aanlopen. Traditiegetrouw dezelfde drankje als de vorige keer. Verder bepaalt de supermarkt met haar aanbiedingen wat we te eten krijgen; verder reikt onze fantasie niet.

Bij het uitschenken van de ketchup zie ik dat ik ook het laurierblad had moeten verwijderen. Wat stom! Als ik het niet gezegd had, zou niemand het hebben opgemerkt. Maar door mijn eigen perfectionisme blijf ik het maar benoemen.

Gelukkig zitten we buiten. En alsof het echt een western betreft, spugen we de harde stukjes als pruimtabak in het rond. Nu kan het nog.
Morgen wordt er weer regen verwacht.

Ingrediënten

30 g verse gember (geraspt /kleingesneden)

2 sjalotten (kleingesneden)

2 teentjes knoflook (kleingesneden)

1 Spaanse peper

5 Tomaten 550 g

3 el bruine suiker

100 ml witte wijnazijn

Schil van een citroen (bio)

1 laurierblad

4 pimentkorrels

2 stuks steranijs

1 kaneelstok

1tl venkelzaad

2 el tomatenpuree

Zout

Peper

20 ml olijfolie

Far-out frozen peanut butter pie
(bevroren pindakaastaart)

1. 1. New York, Harlem, Amerika

Stapelbedden, rondslingerende kledingstukken, ingezakte rugzakken en waterflessen bepalen het interieur van de slaapzaal. Het is zweterig heet. Een heen en weer bewegende ventilator naast me blaast een niet voelbare wind. Onhandig stap ik uit het bovenste bed om via de douche in de keuken te belanden. Logica in hostels is altijd ver te zoeken.

Terwijl ik water opzet voor een kop oploskoffie, staat een jongen midden in de keuken aan een grote tafel cream cheese luchtig te kloppen. Vervolgens mengt hij er suiker en pindakaas door.
“Do you have a tough day today?” vraag ik.
“Yes, it’s my birthday,” zegt hij met een stevig Amerikaans accent.

Net als ik wil zeggen dat ik dacht dat Amerikanen in de ochtend alleen cornflakes aten, pakt hij een pak melk en giet een flinke scheut bij zijn mengsel. Voor hem op tafel staat een hoge platte schaal, waarvan de bodem bedekt is met stukjes biscuit. Daarnaast staat een kom met opgeklopte slagroom en een pak Reese’s peanut butter cups. Een paar daarvan roert hij door de slagroom. De andere propt hij in zijn mond.
“Happy Birthday,” roep ik als ik vertrek, mijn spullen voor de dag pakkend. Terwijl ik wegga, zie ik hoe hij de twee mengsels voorzichtig door elkaar schept en over de biscuitbodem uitgiet.

Start spreading the news, I’m leaving today… Op weg naar het centrum begin ik zachtjes te zingen. Eerst voorzichtig, dan uitbundig: I’m gonna make a start of it, NEW YORK, NEW YORK! Manhattan is precies zoals ik het ken van tv. Ik maak een sprongetje op Broadway, bezoek een museum, Chinatown en Little Italy. De wegen zijn te simpel om te verdwalen, maar de restaurants zijn te duur om te blijven hangen, dus drink ik drie keer koffie in dezelfde budget tent.

Het is al laat als ik terug bij het hostel kom. Buurtbewoners zitten, praten en hangen op hun portieken, alsof ze niet naar binnen mogen. Op de hoek van de straat klinken jazzy akkoorden uit een rokerig zaaltje.

Binnen is het hostel benauwd, maar gezellig. Om de beurt komen leuke, mooie en interessante mensen de keuken binnenlopen. Plastic tassen vol eten en drinken in de hand. Ze lopen direct naar de koelkast, op zoek naar een plekje om hun nieuwe aankopen op te bergen. Gevolgd door een inspectie van ongelabeld eten.
“Is dat van jou?”
“Nee..? dan is het van mij.”
Of: “oh.. Nee… laat maar, het is bedorven.”

De Amerikaan van vanmorgen komt binnen, opent het vriesvak en haalt de schaal eruit. Pas als anderen Happy Birthday beginnen te zingen dringt het tot me door. Taart.
Hij geeft me een stukje van zijn bevroren lekkernij.
“If you don’t have an oven, you have to improvise,” zegt hij, als ik hem feliciteer. Daar moet op gedronken worden.

Door het open raam klinken de improviserende muzikanten. De avondwinkel aan de overkant mag na 11 uur geen drank meer verkopen. Dat is afzien. Voor het eerst voel ik de pijnlijke soul van oude jazzmuziek.

Ingrediënten